چاپ مقاله

استاندارد ISO 17025، ضرورتی اجتناب ناپذیر برای بهبود مستمر فرایند کاری مراکز آزمایشگاهی

چکیده:
امروزه، استانداردسازی یکی از مهم ترین فاکتورها در زمینه ایجاد، نگهداری و ارتقاء کیفیت سیستم ها، در سطح قابل قبول جهانی می باشد. بنابراین، سازمان ها و مراکز تحقیقاتی نیز مانند سایر سازمان ها دستیابی به استاندارد را از محورهای اساسی فعالیت های خود می دانند. پیاده سازی سیستم استاندارد می تواند گام مؤثری در جهت نیل به خود کفائی و حضور مؤثر و دراز مدت در عرصه بازار جهانی کسب و کار و دانش باشد. در بین استاندارد های موجود، ISO/IEC 17025 استاندارد مهمی است که در آزمایشگاه های آزمون و کالیبراسیون کاربرد دارد. این استاندارد جایگزین استانداردهای ISO/IEC GUIDE 25 و استاندارد اروپایی EN 4500 شده است. آخرین ویرایش از این استاندارد در سال 2017 توزیع شده و همانند سایر ویرایش های قبلی شامل دو بخش مدیریتی (کیفی) و فنی است که در آزمایشگاههای آزمون و کالیبراسیون پیاده سازی می شود. با اینکه موضوع سیستم مدیریت کیفیت و دریافت اعتبارنامه برای آزمایشگاهها براساس استاندارد ISO/IEC 17025 کار ساده ای نیست به ویژه برای آزمایشگاههایی که در موسسات آموزشی و پژوهشی قرار دارند ولی اجرای این استاندارد دارای مزایای زیادی بوده که از جمله این مزایا می توان به: ارتقاء سطح آزمایشگاه های عضو و كسب اعتبار بین المللی، استانداردسازی روش های اجرایی و مدیریتی آزمایشگاه ها، افزایش اطمینان از صحت نتایج ارائه شده توسط آزمایشگاه ها، اطمینان از طراحی صحیح محل انجام آزمایش، افزایش اعتماد مشتریان، امكان ارائه خدمات در سطح بین ا لمللی و پذیرش آزمایشگاه دارای گواهینامه به عنوان یک آزمایشگاه مرجع از طرف مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی اشاره کرد.

واژگان کلیدی: استاندارد، آزمایشگاه، موسسات آموزشی و پژوهشی، سیستم مدیریت کیفیت، ISO/IEC 17025.

1- مقدمه
در دهه اخیر، گسترش روز افزون فعالیت های پژوهشی نیاز به استفاده از آزمایشگاه های تحقیقاتی و ... را دو چندان کرده است. مراکز آزمایشگاهی، بخش مهم و بزرگی از فعالیتهاي سازمانهای تحقیقاتی، تولیدی و کالیبراسیون را در بر می گیرد. از آنجایی که عملکرد آزمایشگاه ها نقش حیاتی در کیفیت و کارآیی فعالیتهای پژوهشی دارند، از دیر باز ارائه راهکارهایی برای ارزیابی و بهبود عملکرد آنها مورد توجه جوامع علمی و تخصصی دنیا بوده است. سنجش عملکرد در مراکز آزمایشگاهی برای مدیران و مسوولان نیز اهمیت بسیاری دارد، آنها بدین وسیله میتوانند ضمن شناسایی نقاط قوت و ضعف خود، زمینه های بهبود و افزایش بهره وري را در سازمان فراهم آورند. قصد و منظور هر برنامه ارزیابی عملکرد، افزایش کارایی و بهبود اثربخشی است. این هدف از طریق کمک به مراکز آزمایشگاهی براي انجام هرچه بهتر کارها، با توسعه مهارتها و دانش آنان براي دستیابی به نیازهاي آتی واحدهاي کاري، تحقق می یابد. انجام درست کارها در مراکز آزمایشگاهی از اهمیت ویژهای برخوردار است زیرا این امر ارتقاء کیفیت نتایج آزمون، افزایش اثربخشی خدمات و دستاوردهای تحقیقاتی را در پی دارد، همچنین اثربخش بودن دستاوردهای تحقیقاتی و تجاری سازی آنها، منجر به رشد و خودکفایی سازمانهای تحقیقاتی نیز خواهد شد. بنابراین مدیران و مسوولان مراکز آزمایشگاهی باید در نظامهای ارزیابی عملکرد خود، علاوه بر کارآیی (کمیت) خدمات ارائه شده به جنبه های دیگر موثر بر عملکرد به ویژه کیفیت خدمات توجه نمایند. در این زمینه، یکی از مهم ترین چالش های پیش روی هر آزمایشگاه، صحت نتایج داده ها است. کما اینکه بارها مشاهده شده است، نتایج آنالیز یک نمونه در دو آزمایشگاه متفاوت، یکسان نبوده و رضایت مشتری تأمین نمی شود. در این زمینه، استاندارد ایزو ١٧٠٢۵ که توسط سازمان بین المللی استاندارد یا در اختصار ایزو که مقر آن در ژنو بوده و بیش از ١۵٧ عضو داشته و سازمان ملی استاندارد ایران از جمله اعضای اصلی آن است، معرفی شده است. هدف این سازمان، یكپارچه كردن تدوین استاندارد در سراسر جهان، ایجاد تسهیلات در تجارت بین المللی، حمایت از تولیدكننده و مصرف كننده و توسعه همكاری های علمی تكنولوژیكی اقتصادی و ... است. ISO/IEC 17025 استاندارد مهمی است که برای آزمایشگاه های آزمون و کالیبراسیون بکار می رود. این استاندارد در ادامه تجربیات وسیع استقرار استاندارد های 25 ISO/IEC Guide و استاندارد اروپایی EN 45001، توسط سازمان بین المللی استاندارد تهیه و جایگزین استاندارد های مذکور گردید که آخرین ویرایش آن در سال ٢٠17 بوده است.

دانلود و مطالعه کامل مقاله

دکتر آرش یزدانی
جانشین مدیر کیفیت مجموعه مشاوران آزمای نفت ایرانیان